Hiç düşündünüz mü hayatımızın neredeyse merkezinde yer alan, sürekli kullandığımız ancak “Gözden ırak gönülden ırak” olduğundan pek aklımıza gelmeyen “Uydu”lar nasıl çalışır? Bu yazıyı okuyana kadar fark etmemiş olsanız da uydular şu an kullandığımız teknolojik ürünlerin yüzde 60’ında ana roldedir ve başlıktan da anlaşılacağı üzere “Dünyadan çoooook uzakta” konumlanarak dünyadan aldıkları verileri yine dünyanın başka bir bölgesine aktarma prensibiyle çalışırlar.
Öncelikle “Dünyadan çoook uzakta” derken 36 bin kmlik uzaklıktan bahsediyoruz. Bunlara sabit yörünge, GEO uyduları denilmektedir. 250 milyon dolar üstü maliyetli ve alan tahsisli, alanı yani derecesi olmayan ülkelerin kullanamayacağı tip uydulardır. Ömürleri ortalama 15 yıldır. Sonrası garanti edilmez ancak daha uzun süre hizmet vermeye devam ettikleri de gözlenmiştir.
Uydu teknolojileri, TV vericileri örnek alınarak tasarlanmış yansıma sisteminin geliştirilmiş modelleridir. Ve uzayda bu yansımayı sağlayacak sabit bir alanın varlığı uzay bilimci Clark Berg tarafından bundan yetmiş yıl önce keşfedildiğinden beride kullanılmaya devam edilmektedir.
Önceleri sadece radyo yayıncılığı amaçlı kullanılan uydular sırası ile TV yayıncılığı, veri transferi, uzay fotoğraflama, istihbarat çalışmaları ve buna benzer birçok amaçla kullanılarak insanlığa hizmete devam etmektedir.
Tabii süreçte uzayda farklı yörüngelere de uydu yerleştirilmek için kullanılabileceği tespit edilince uzak yörüngeden orta yörüngeye rağbet arttı. Bu orta yörünge uyduları 6 bin km ve yukarısında hizmet vermektedir. Bu uydular genelde ticari iştirakli modellerdir. Gemi, tren takibi, navigasyon, GPRS çalışmaları, hava durumu tespitleri ya da devletlerin askeri çalışmalarda istihbarat için bilgi toplamada kullandıkları çok amaçlı uydulardır. Bu uydular orta yörünge MEO uydularıdır.
Uzaktan yakına
Şimdilerde çok daha farklı konularda uydulardan yararlanılmaktadır. Yakın yörünge yani 600 km uzaklıkta bile yer alabilen uydular hayatımıza girmiştir. Ancak sabit kalamadıkları, hatta çok hızlı hareket etikleri için işlevleri ve kullanım alanları da daha kısıtlıdır. Bu uydular saatte 30 bin km hızla dünya etrafında sürekli dönmektedir. Bir buçuk saatte bir dünya turunu tamamlayan bu uydular artık bireylerin bile kendi adlarına alıp kullanabileceği ekonomik seviyeye gelmiştir.
Bu yakın yörünge uyduları yani LEO uydular ile bireylerin internet erişiminin sağlanması hedeflenmektedir. Coğrafi bölge sınırları şartı olmadan kesintisiz son tüketiciye hizmet etmesi planlanmaktadır.
Ayrıca bu uydular, hacimleri dolayısı ile saklama kapasiteleri küçük olduğundan uzayda biriktirdikleri bilgileri her üç saatte el terminaline uzaydan bağlanarak bilgilerinin boşaltılması gerekmektedir. Aksi takdirde yeni bilgi depolaması mümkün olamamaktadır.
Uydu ve uydu teknolojiler hakkında daha fazla bilgi için beni takip edin.
(Yazıyla ilgili görüş ve düşüncelerinizi [email protected] adresine göndererek yazarımızla paylaşabilirsiniz.)
