Bilişim ve Telekom Sektörü, Salgın Döneminde, Elektronik Abonelik Sistemi Talep Ediyor

Dijital Gündem’in 22 Nisan 2020’de gerçekleştirdiği, “Salgınla Mücadelede Bilişim ve Telekom” konulu ilk video konferansı, bilişim ve telekom sektörlerinin temsilcileri ile Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan’ı bir araya getirdi. Etkinlikte sektör temsilcileri, salgın dönemindeki taleplerini dile getirme fırsatı buldu.

Moderatörlüğünü, Bilişim Medyası Derneği Başkanı ve gazeteci Musa Savaş’ın üstlendiği, “Salgınla Mücadelede Bilişim ve Telekom” konulu etkinliğin kapanış konuşmasını, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan yaptı. Etkinlikteki diğer konuşmacılar; Türkiye Bilişim Derneği (TBD) Genel Başkanı Rahmi Aktepe, Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Başkanı Halil Nadir Teberci, Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Başkanı K. Erman Karaca, Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Mobil Telekomünikasyon Operatörleri Derneği (m-TOD) Genel Sekreteri Erhun Baş, Yazılım Sanayicileri Derneği (YASAD) Başkanı Gönül Kamalı, Telekomünikasyon Uydu ve Yayıncılık İş İnsanları Derneği (TUYAD) Başkanı Hayrettin Özaydın oldu. Bu konuşmacılar, temsil ettikleri sektörlerin, salgın dönemindeki çalışmalara ve karşılaştıkları zorluklara değinerek taleplerini dile getirdiler.

Etkinliğin açılış konuşmasını yapan Musa Savaş, “Programımıza katılan bilişim ve telekom STK’ları sahip oldukları gerçek ve tüzel üyeler ve bunların ekosistemleri açısından bakıldığında, bilişim ve telekom sektörlerinin %72’sini temsil etmektedirler.” dedi.

STK yöneticileri yapmış oldukları konuşmalarda, ortak olarak öne çıkardıkları konular şunlar oldu:

  • Sektördeki firmalar, pek çok durumda çok fazla kamu kurumuyla görüşmek zorunda kalıyorlar ve çok fazla bürokrasiye maruz kalıyorlar.
  • Abonelik ile ilgili konularda, salgın döneminde ıslak imza şartı aranması, abonelik süreçlerini zorlaştırıyor. Bu nedenle elektronik abonelikle ilgili çalışmaların hızlanması gerekiyor.
  • Salgından dolayı insanların evlere kapandığı bir dönemde, bilişim ve telekom sektörlerinin önemi daha çok öne çıkıyor. Bu nedenle bu sektörlerin küçülmesini önlemek için her türlü önlem alınmalı.
  • Bu sektörler, hammadde girişi olmaksızın hizmet üreten kuruluşlardan oluştukları için, bu sektörlerde ÖTV ve KDV indirimi yapılmalı.
  • İnsanların iletişime daha çok ihtiyaç duyduğu böyle bir dönemde, cep telefonu satın alırken uygulanan taksit kısıtlamaları azaltılmalı.
  • Özellikle de salgın süresince, yerli üretici ve yerli hizmet sağlayıcılar daha çok desteklenerek, yabancı firmalar karşısında küçülmeleri önlenmeli.

Etkinliğin katılımcıları ve değindikleri konular

Türkiye Bilişim Derneği (TBD) Genel Başkanı Rahmi Aktepe: “Pandemi dönemi tabi çok zorlu bir dönem, tüm dünyada olduğu gibi yazılım sektöründe de iş yapamama sorunu var. Özellikle de bu dönemde yazılım sektörümüzün, sağlık, finans, eğitim ve üretim sektörü başta olmak üzere bir çok sektörlerle yakından çalışması gerektiği için, bu sektörün küçülmesinin önüne geçmek için her türlü önlemin derhal alınması gerektiğini düşünüyoruz.

Diğer taraftan yazılım ve bilişim sektörü, günümüzde tüm sektörlerin alt yapısını finansal yönetimini, operasyonel hizmetleri, optimizasyon, kalite kontrol gibi yaşamsal ve yönetsel fonksiyonları ve hizmetleri sağlamaktadır. Yaşadığımız bu olağanüstü durum hangi sektörleri temelden olumsuz etkilediyse, o sektörlere hizmet veren yerli yazılım şirketlerini aynı boyutta olumsuz etkilemiş ve yakın gelecekte de etkilemeye devam edecektir.

Peki bizim ne yapmamız gerekir konusunda da biz hem TBD olarak hem de diğer STK’lar olarak, devletin alması gereken önlemleri, diğer tüm kurum ve kuruluşlarımıza yazdık. Taleplerimizi net bir şekilde ortaya koyduk. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelirler İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan bu genel tebliğde 16 sektör desteklenmekte ve mutlaka bu bilişim sektörünün bu 16 sektöre ilave edilmesi gerektiği konusundaki kararlığımızı ilgili kurum ve kuruluşlara bahsettik.”

Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Başkanı Halil Nadir Teberci: “Bizim sektörümüzde özellikle haberleşme ve veri hizmeti merkezi hizmeti alan üyelerimiz var. Bu manada baktığımız zaman, bütün sektörleri derinden etkileyen ve bütün sektörlerin tamamlayıcısı olan bir sektör. Dolayısı ile bu sektörün olumsuz etkilenmemesi için bütün çabalarımızı harcıyoruz bütün üyelerimiz elinden geleni yapıyor. Bu konuda gerek cumhurbaşkanlığımız gerek hükümetimiz gerek kurumumuzun aldığı birtakım kararları elimizden geldiği kadar uygulamaya çalışıyoruz. Bunlar nelerdir diye bakacak olursak, elektronik haberleşme sistemlerinin kesintisiz olarak sürdürülmesi için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz. Çok büyük sıkıntılar yaşamıyoruz, zaten yaşasak herhâlde bütün sektörler etkileneceği için anında haberdar oluruz.

Bu dışa karşı olan çabalarımız. Bir de kendi içimizde, birçok şirketimiz uzaktan çalışmaya geçti. Maalesef hepimiz uzun zamanadır evlerden çalışıyoruz. BTK’nın talep ettiği bir bilgi vardı, sokağa çıkma yasağı dönemlerinde, dışarıda çalışması bulunması gereken arkadaşlarımızın isim listesi konusunda. Bu listeyi sunduk ve çok güzel bir organizasyonla bu arkadaşlarımızda bir problem çıkmadı.

Bugünlerde vatandaşlardan çok ciddi bir internet talebi geliyor. Bu bir yandan sevindirici bir durum ama bir yandan da kurulum ve aktivasyon konusunda çeşitli sorunlar yaşıyoruz. Bu talepleri ilettik. Bir de şu dönemde, işletmecilerimizin yükümlülüklerinin biraz esnetilmesini bekliyoruz. Son olarak, elektronik olarak abonelik yapılabilmesini istiyoruz.”

TÜBİSAD Başkanı K. Erman Karaca: “Burada tabii ki biz destekleyiciyiz ama bunun dışında bugün yaşadığımız olağanüstü süreçte dijitalleşmenin önemini bir kez daha görmüş olduk. Kısa vadede bizim sektörümüzün yarattığı yıkıcı etkilerin telafi edilebilmesi açısından da gerçekten bilgi teknolojileri ve iletişim teknolojileri sektörünün de ekonomik istikrar paketine dahil edilmesi son derece önemli.

Burada özellikle de muhtasar, KDV ve SGK primlerine yönelik desteklerin bilgi ve iletişim teknolojileri sektörleri için uygulanması kritik çünkü aksi durumda şu an işlerin yavaşlaması söz konusu olan sektörlere hizmet veren firmalarımızın da kendi işlerini sürdürebilmesi ve kendi işlerini sürdürebilmesi ve elimizde olan mevcut insan kaynağının yaşamını sürdürebilmesi açısından ve gelecek Türkiye açısından da bu son derece önemli bir konu.

Bilişim KOBİ’lerimiz açısından ve özellikle de start-up firmalarımızın, COVID-19’un yarattığı koşullar nedeniyle yok olma tehlikesi de aslında dikkate almamız gereken bir konu.

Ekonomik destek paketine bizlerin sektörleri de dahil edilmeli. Bu durum, pek çok farklı sektöre hizmet veren ve bu nedenle diğer sektörlerin ayakta kalmasını sağlayan bilişim sektörü için çok önemli. Söz konusu destekler, KOBİ’lerimizi de rahatlatacaktır.”

MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı: “İlgili bakanlıklar ve kuruluşlar ile bu dönemi en az hasarla atlatabilmek için sektörümüzün gündemlerini oluşturduk ve ilgili yerlere aktardık. Paydaşlarımıza istihdamı koruma yönünde sağduyulu olmaları açısından çağrıda bulunduk ve bunun karşılığını çok net şekilde gördük. Çalışan saatleri için şu anda sahada mücadele ediyoruz. Çalışanlarımızın sağlığı için çalışan saatlerinin düzenlenmesinde fikir beyan ettik.

Pandemi dönemini en az hasarla atlatmak için birtakım gündemlerimiz var. Sağlık ve gıda sektöründen sonra, haberleşme sektörünün de zaruri bir ihtiyaç olduğunu hayatımızın her alanında her kesiminde çok ciddi bir şekilde gördüğümüz bir dönemde geçiyoruz. Öncelikle ben bütün sektör paydaşlarıma, operatörlerimizden tutun, alt yapılardan, hizmetlerden tutun bayilerde şu anda sağlığını riske atarak mücadele eden çalışma arkadaşlarımıza kadar teşekkürlerimi sunuyorum. Gerçekten sağlıklarını riske atarak, ülkemizde kesintisiz iletişimin sağlanması yönünde büyük bir mücadele örneği verdiler.

Pandemi dönemini en az hasarla atlatmanın mücadelesini vermeliyiz. Ama bizim sektörün çeşitli sorunları var. Biz cari açığı arttıran bir sektör olarak algılanıyoruz maalesef ama biz MOBİSAD olarak bu algıyı kesinlikle kabul etmiyoruz. Bizim sektörün dünyada da ithal bir sektör olduğunu belirtmeliyim. Bugün çok gelişmiş ülkeleri de cep telefonlarını ithal ediyorlar.”

m-TOD Genel Sekreteri Erhun Baş: “Hepimizin farkında olduğu gibi, şu anda uzaktan alışveriş yapıyoruz, uzaktan yaşıyoruz ve uzaktan çalışıyoruz. Karşı karşıya bulunduğumuz koşullar çerçevesinde tüm bunların mümkün kılınmasında mobil teknolojiler herkesin kabul edeceği gibi hayati bir rol oynamakta. Derneğimiz üyesi mobil operatörlerimiz ve kullandıkları alt yapılar COVID-19 öncesine göre, özellikle veri tarafında, zaman zaman %50’ye kadar talep artışıyla karşılaşmış olmasına rağmen, bu artan talebin altından başarıyla kalkmışlardır.

Böylesine bir dönemde, sektörümüzün diğer tüm sektörlerin hayatını önemli ölçüde kolaylaştırdığını, ekonominin işleyişine yadsınamaz bir katkı sağladığını sanırım teslim etmemiz gerekir. Hal böyleyken, operatörlerimizin yürüttükleri belli süreçlerin dijitalleşme ihtiyacı doğal olarak karşımıza çıkıyor. Böylesine olağanüstü bir dönemde fiziksel teması minimize edecek bir şekilde abonelik tesisi gibi süreçlerin, uçtan uca dijital olarak ve en kolay haliyle yapılabilmesinin, sektörümüzün ortak arzusu olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyorum.

Yine keza faturaların bu dönemde dijital ortamda gönderilmesine yönelik düzenlemelerin de sektörün ihtiyaçlarını doğrudan karşılayacak şekilde en pratik haliyle hayata geçirilmesini ve uygulamanın da bu yönde olmasını talep ediyoruz.”

YASAD Başkanı Gönül Kamalı: “Bu dönemde her ne kadar istihdam konusunda çok hassas davransak da tüm sektörlerde olduğu gibi bizim sektörümüzde de bu konuda çeşitli sıkıntılar oldu. Bu dönemde bize yansıyan sıkıntıları derledik. Öncelikle sağlanacak desteklerin tamamından yararlanmak istiyoruz. İşletmelerin devam eden ihalelerde, yerli üreticilere öncelik tanınmasını ve desteklenmesini istiyoruz. Yazılım şirketleri tarafından, yerli işletmecilere yapılan satışlarda vadesi uzayan ve geciken tahsilatlar bugün için daha kıymetli

hale gelmiştir. Dolayısıyla kredilendirmek suretiyle veya daha farklı desteklerle biran önce tahsilatı gelmiş alacakların alınması konusunda desteklerinizi rica ederiz.

Teknopark ve Ar-Ge merkezleri. Bu merkezlerde şu anda yerinde çalışamadığımız ama ciddi şekilde kira ücretleri ve katılım aidatları ile, istihdamdan sonra en büyük kısmını oluşturan bu giderlerin, uzayan pandemi süreci içerisinde alınmaması ve ileri vadeli kolaylıkların alınması bir sonraki beklentimiz.

İNSAN emeği ile üretim yapan yazılım şirketlerinde hammadde girişi olmadığı için KDV oranlarının düşürülmesi, belki de %10’lara doğru çekilmesi bizim için gerçekten kritik ve destek beklediğimiz bir alan.”

TUYAD Başkanı Hayrettin Özaydın: “Özellikle evlerimize kapandığımız bu günlerde, internet kullanımız oldukça arttı. Özellikle internet televizyonculuğunda arttı. Burada da biz ilgili kurumalardan acilen yerli platformlarımızın haklı rekabet ortamında çalışabilmeleri hususunda daha uygun fiyatlarla internet kullanımının sağlanmasını bekliyoruz. Çünkü baktığımız zaman veri merkezi, veri geçiş üssünü Türkiye’ye taşımamış birçok yayıncı kuruluş olmasına rağmen, Türkiye’de var olmuş ve RTÜK kurallarına uygun çalışmalar yapan platformlarımızdan bağımsız çalıştıklarını görüyoruz ve rekabet şansları yerli platformlardan daha fazla. Ve gözbebeğimiz olan platformlarımızın 5-6 milyon abonesi varken bugün 4 milyona düşmüş. Ama yurt dışından gelen platformlarda 2-2,5 milyon adetlere çıkmış. Hiç değilse pandemi döneminde yerli platformlarımızın haklı rekabet ortamına çekilmesini rica ediyoruz.

Esnafımızın kepengi kapalıyken, ıslak imzalı evrakların BTK’ya ulaştırılması veya bunların üye tarafından imzalanarak aboneliklerinin sağlanması çok mümkün görünmemekte. Bir de hiç olmazsa bu pandemi döneminde, daha evvelce ilgili kurumlara yazmış olduğumuz gibi bunun daha seri internet üzerinde sağlanması hususunda bir çalışma yapılmasını istiyoruz.”

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan: “Sayın Cumhurbaşkanımızın aldığı kararlar doğrultusunda, salgınla çok etkin bir şekilde mücadele ettiğimizi düşünüyorum. Biz özellikle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) olarak tüm paydaşlarla iletişimimizi sürdürdük ve özellikle BTK’dan lisans alan firmalarımız hakkında çok daha hızlı ve etkin kararları aldığımızı söyleyebilirim. Mümkün olan her alanda, öğrencilerimiz başta olmak üzere, artık biz bile konferanslarımızı çevrimiçi ortamda yapıyoruz. Bu salgın, belki iletişim alanında fast forward diyebileceğimiz bir ilerleme yarattı. Mobil operatörlerimizin işlerini kolaylaştırmak için, hemen hemen tüm önlemleri aldığımızı söyleyebilirim. Kurum olarak, sizlerin taleplerinize doğrudan çözüm bulan ya da bunları gerekli yerlere ileten makam olma görevini devam ettiriyoruz. Ancak vergi indirimi gibi konuların doğrudan muhataplarına iletirseniz daha iyi olacaktır. Elektronik abonelik ve ıslak imza ile ilgili yasa tasarılarımız ilettik. Sizlerin de desteğiyle en kısa zamanda yasa haline geleceğine inanıyorum.”